Muzeum Kultury Ludowej Pomorza

Miejsce, w którym można poznać życie zamożnego chłopa w tradycyjnej wsi na Pomorzu. Plus spora oferta imprez, na które można się wybrać z wycieczką szkolną.

Swołowo położone jest na Pomorzu Środkowym, w zachodniej części województwa pomorskiego około 14 km na północny-zachód od Słupska. Niecały kilometr od wsi przebiega droga ze Słupska do Darłowa wybudowana pod koniec XVIII wieku, co spowodowało iż Swołowo pozostało na uboczu zachowując w nienaruszonym stanie swój układ przestrzenny. Stanowi go średniowieczny układ lokacyjny w kształcie owalnicy położonej na osi wschód-zachód, wzdłuż niewielkiego strumyka tzw. Zielonej Strugi wypływającej niedaleko zabudowań wiejskich. Dzięki spiętrzeniu tego cieku wodnego utworzono pośrodku wsi w niewielkiej dolince mały staw, który przez wieki pełnił funkcje gospodarcze i rekreacyjne. Położony jest on na tzw. "nawsiu" stanowiącym w okresie średniowiecza pastwisko dla całej wspólnoty wsi. Obok stawu usytuowany jest kościół zbudowany około 1400 roku. Zwiedzający zagrodę mogą zaglądnąć do wnętrza budynków. Chałupy są w pełni wyposażona w sprzęt gospodarstwa domowego oraz meble - zobaczyć można min.: gabinet sołtysa, pokój dzienny, sypialnie, kuchnie, czy alkierz. Jednym słowem poczuć się jak Pan na włościach.

Na początku lat 80-tych XX w. pracownicy słupskiego muzeum H. Soja i E. Wójtowicz opracowali na zlecenie słupskiego konserwatora zabytków tzw. białe karty konserwatorskie dla kilkudziesięciu obiektów w Swołowie. Zawierały one informacje o właścicielu, użytkowniku, położenie budynków, ich wielkość, rzuty poziome i pionowe, opis konstrukcji, materiału, stan zachowania oraz fotografie.

Jeszcze dziś, w pierwszych latach XXI wieku w Swołowie znajduje się kilkadziesiąt ponad 100-letnich budynków o konstrukcji szkieletowej, będących przykładem tradycyjnego budownictwa chłopskiego na Pomorzu.

W latach 1994-1995 pani Czesława Betlejewska opracowała dokumentacje ruralistyczną wsi, a w końcowych wnioskach swojej pracy uznała Swołowo za jedna z najpiękniejszych i najwartościowszych wsi w dawnym województwie słupskim postulując objęcie wsi całkowitą ochroną konserwatorską i utworzenie w niej skansenu in situ.

Pracownicy Muzeum Pomorza Środkowego przejmując zagrodę nr 8 zdawali sobie sprawę jakiego wyzwania się podejmują. Wieloletnie, żmudne starania o pozyskanie unijnych środków zostały zakończone sukcesem jaki stanowi podpisanie umowy na przełomie 2005/6 roku z Wojewodą Pomorskim o współfinansowanie w ramach programu ZPORR jej remontu.

W późniejszym czasie projekt „Wzmocnienie potencjału Pomorskiej Krainy w Kratę – etap II – rozbudowa filii MPŚ w Swołowie” objęty wsparciem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2013 pomógł w dalszym rozwoju muzeum i przyczynił się do odtworzeń zabytkowych obiektów: budynek gospodarczy z piecem chlebowym, chałupa zagrodnika ,stodoła bogatego chłopa pomorskiego, dom chlebowy, stodoła zagrodnika, kuźnia, budynek gospodarczy – lodownia , budynek gospodarczy – stolarnia.

Przejęte przez Muzeum Pomorza Środkowego w 2002 roku obiekty tworzące siedlisko nr 8 w Swołowie stanowią przykład typowej czworobocznej zagrody zamożnego chłopa, jakie występowały m.in. na Pomorzu w XIX i XX w. 

Od 2008 roku w Swołowie funkcjonuje Muzeum Kultury Ludowej Pomorza. Jest to jeden z oddziałów muzeum na wolnym powietrzu Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. 

Odbywa się tu szereg imprez m.in. Niedziela Palmowa, Piknik Rowerowy, Dzień Dziecka, Szparagowe Święto, we wszystkie niedziele lipieca Dziecięce Zagrody, Plener Kowalski, Święto Ziół, Babie Lato, Gęsina na Św. Marcina, jak również mnóstwo ciekawych warsztatów dla dzieci i nie tylko:

• „100 Lat - Zatrzymany czas” – Czyli życie w wiejskiej zagrodzie na początku XX w.
• "Rytm ziemi, rytm zagrody” - wielkoformatowa gra wsi swołowskiej
• „Pokaż mi co w garnku masz!” – Co dawniej jadano na pomorskiej wsi
• Tradycyjne budownictwo wiejskie na Pomorzu Środkowym
• Opowieści barwną nitką tkane - Tkactwo pomorskie
• Jajko - od początku - warsztaty wiosenne
• „Chmiel i słód zachowaj boże” – opowieści o pomorskim piwie
• „Dzieciństwo na Pomorzu” - szmaciane lalki i chochoły z sitowia, łódki z kory, ludowe zabawy
• Człowiek i maska – karnawał na pomorzu, warsztaty zimowe
• Z gliny jesteśmy. O roli gliny w życiu człowieka (arsztaty ceramiczne)
• „Sekrety ziół” – warsztaty zielarskie
• „Fleciki, piszczałki, klekotki” zajęcia muzyczno - ruchowe dla najmłodszych

Zwiedzający zagrodę mogą zaglądnąć do wnętrza budynków. Chałupy są w pełni wyposażona w sprzęt gospodarstwa domowego oraz meble - zobaczyć można min.: gabinet sołtysa, pokój dzienny, sypialnie, kuchnie, czy alkierz. Jednym słowem poczuć się jak Pan na włościach.

Budynek inwentarski zamieszkują zwierzęta, tj. gęś pomorska, owca długowełnista, konie wierzchowe, jedyny kozioł o imieniu Leon, kaczki, indyki, perliczki. W okazałej stodole można natomiast zapoznać się ze sprzętami jakie dawniej używane były na roli. I tu ciekawostka - wszystkie te narzędzia są sprawne i są uruchamiane przy okazji różnych pokazów.

Fotografie:Przesłane przez Muzeum

Galeria:

Informacje organizacyjne: