Szpital p.w. św. Ducha - Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku

Dawny szpital św. Ducha z kaplicą św. Anny we Fromborku był zbudowany pierwotnie w konstrukcji szachulcowej, tylko kaplica od wschodu oraz tzw. dom gotycki od zachodu wymurowane były z cegły. Czas budowy przypada na lata 1426-1433. Był to silnie wydłużony, prostokątny budynek szpitalny z trzema izbami: dla ubogich mężczyzn i kobiet i jednej dla chorych.

W latach 1507 do 1513 przypada drugi etap budowy obiektu, kiedy główne ściany szpitala wymurowano z cegły. W 1686 roku prowadzono trzeci etap prac i wówczas wewnątrz szpitala wybudowano ściany, które stworzyły układ trójnawowy, bazylikowy, a w nawach bocznych utworzono po sześć cel dla kobiet i dla mężczyzn. W części tzw. domu gotyckiego zasypano późnogotyckie piece hypokaustyczne, zmieniając ogrzewanie szpitala przez wymurowanie pieców kaflowych w ścianach rozdzielających cele, które opalane były w formie otwartego kominka z nawy głównej. Główne wejście do budynku od strony zachodniej zamknięto późnorenesansowym portalem. W roku 1712 do kaplicy ufundowano dwukondygnacyjny ołtarz główny, a po sześciu latach przylegające doń dwa ołtarze boczne.

W latach 1927-1932 zespół poddano restauracji i w apsydzie kaplicy św. Anny odsłonięto średniowieczne freski z przedstawieniami scen Sądu Ostatecznego. W wyniku działań II wojny światowej budynek bardzo ucierpiał. Od roku 1977 do 1990 w zespole poszpitalnym prowadzono szereg prac konserwatorsko-remontowych i od 1992 roku we wnętrzach urządzono Dział Historii Medycyny Muzeum Mikołaja Kopernika, a na terenie otaczającym dawny zespół szpitalny założono ogród ziołowy. Nawa główna szpitala została przeznaczona na prezentację wystaw czasowych, a nawy boczne na wystawy stałe: Z dziejów historii medycyny gdzie prezentowana jest tu bardzo cenna kolekcja nowożytnych drewnianych, ceramicznych, szklanych i fajansowych naczyń aptecznych (głównie z wieku XVIII), a także starodruki medyczne, zabytkowe protezy rąk i nóg, narzędzia chirurgiczne, preparaty i modele anatomiczne. W kaplicy prezentowana jest Warmińska rzeźba i malarstwo do XVIII wieku.

Przy dawnym zespole szpitalnym istnieje ogród zielny, założony w 1992, w którym uprawiane rośliny lecznicze. Wejście do niego wiedzie przez niewysoką bramę umieszczoną w murze ceglanym po stronie południowej szpitala. Założone stanowiska roślin zaczynają się tuż przy ścianie nawy południowej głównego budynku szpitala, kolejne znajdują się na rabatach po stronie południowej i wschodniej zespołu szpitalnego. Ogród zielny ma charakter wyłącznie informacyjny. Nie jest to typowy ogród botaniczny, gdzie rośliny grupuje się wg rodzin i nie jest też średniowieczną imitacją. Rośliny zielne, jakie zostały tu zgrupowane na niewielkich kwaterach ekspozycyjnych, występują zarówno na naszych polach i łąkach jak również pochodzą z obszarów śródziemnomorskich Miejsce uprawy roślin leczniczych ma na celu nawiązanie do tradycji, kiedy od średniowiecza przy zespole szpitalnym uprawiano rośliny służące do sporządzanie leków.

Dostępne lekcje muzealne

Medyczne przygody w szpitalu św. Ducha (klasy IV–VIII szkoły podstawowej, szkoła średnia).
Zajęcia pokazują kim był lekarz wczoraj i dziś, szpitalnictwo, sprzęty medyczne i apteczne oraz różne opowiastki wraz z prześledzeniem muzealnych zawartości prezentowanych wystaw.

Ogród zielny i jego funkcja (przedszkole, szkoła podstawowa, szkoła średnia).
Zajęcia odpowiadają na pytania: czy zioła mogą leczyć? jak korzystać z ziół? jak je rozpoznawać? Obejmują także przejście szpitalnym ogrodem z wyjaśnieniem do czego służył, czym był, wraz z omówieniem poszczególnych zasobów flory.

Galeria zdjęć:

Zdjęcia udostępnione przez/ uznanie autorstwa: Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku 

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych: