Olsztyńskie Planetarium

W centrum Olsztyna błyszczy charakterystyczna srebrna kopuła, pod którą kryje się jedna z najciekawszych atrakcji tego miasta: Planetarium Olsztyńskie. To miejsce, w którym każdy kto choć trochę interesuje się tym, co błyszczy na bezchmurnym niebie znajdzie wiele odpowiedzi na nurtujące go pytania.  

Choć obiekt ma już prawie 40 lat nie odnosi się wrażenia, że jest z poprzedniej epoki. Najważniejsza w Planetarium sala projekcyjna wyposażona jest w nowoczesny, cyfrowy system projekcyjny. Obraz otaczający widza dookoła sterowany jest na żywo za pomocą oprogramowania, które pozwala na zaprezentowanie gwieździstego nieba, zachodzących na nim zjawisk widzianych w dowolnej chwili i z dowolnego miejsca na Ziemi lub w kosmosie. Możemy oglądać obiekty bliskiego i dalekiego wszechświata wędrując pośród planet, gwiazd i galaktyk. System projekcyjny działa także jako projektor filmów wykonanych w technice fulldome, które znajdują się w ofercie Planetarium. Oglądanie projekcji wyświetlanej ponad głowami daje niesamowite wrażenie nie tylko dla dorosłych, ale też dla dzieci, które chłoną obrazy, dźwięki, ale też informacje poszerzając ich wiedzę o otaczającym nas wszechświecie.

Planetarium Olsztyńskie to nie tylko projekcje, ale też stałe wystawy, gdzie zobaczyć możemy obrazy kosmicznych obiektów oraz miniatury instrumentów z czasów Mikołaja Kopernika. Planetarium organizuje też i gości częste wystawy czasowe również warte obejrzenia. Ponadto często organizowane są tutaj wydarzenia o charakterze naukowym i kulturalnym, odczyty, prezentacje, koncerty.

Planetarium silnie też dąży do pełnienia funkcji edukacyjnej dla dzieci. Organizowane są liczne projekcje dedykowane uczniom w różnym wieku, a także różnego rodzaju pokazy fizyczne i fizyczno-astronomiczne. Projekcje prowadzone są na żywo przez astronoma z wykorzystaniem aparatury cyfrowego Planetarium.

PROJEKCJE DLA SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

• Podróż przez Kosmos 
• Słońce kompasem, zegarem i kalendarzem 
• Opowieści o niebie i o gwiazdach 
• Wszystko wiruje 
• Kosmolekcje  

PROJEKCJE DLA GIMNAZJUM I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

• Ziemia w Układzie Słonecznym 
• Ciemna Materia // Dark Matter 
• Ruchy Ziemi i ich następstwa 
• Niebo nad nami 
• Grawitacja - siła rządząca Wszechświatem 

POKAZY FIZYCZNE I FIZYCZNO-ASTRONOMICZNE (Przeprowadzenie każdego pokazu należy uzgodnić z jego autorem)

• Zabawa i nauka (wiek: 3 – 8 lat) - Pokaz jest podzielony na dwie części. W pierwszej, w przystępny sposób omawiamy te zjawiska świata przyrody, które można poznać i zrozumieć za pomocą przygotowanych do pokazu zabawek edukacyjnych. W drugiej części uczniowie samodzielnie przeprowadzają eksperymenty na przygotowanych stanowiskach. Przykładowe zagadnienia to: dlaczego słyszymy się nawzajem, dlaczego cienie mogą być kolorowe, jak powstaje tęcza czy film animowany. AUTOR JOANNA ZUŚKA, TEL.: +48 89 650 04 26
• Mechanika w doświadczeniach (wiek: 9+) - Mechanika to klasyczny dział fizyki, opisujący ruch ciał (kinematyka), wpływ oddziaływań na ruch (dynamika) oraz badanie równowagi ciał materialnych (statyka). W czasie pokazu omawiamy wybrane zagadnienia z wszystkich dziedzin mechaniki na przykładzie prostych doświadczeń, w których wezmą udział uczniowie. Sprawdzamy warunek równowagi dźwigni dwustronnej, prawo Archimedesa. Wyznaczamy gęstość substancji i okres wahadła. Badamy cechy ruchu jednostajnego i jednostajnie przyspieszonego. Demonstrujmy i omawiamy własności poprzecznych i podłużnych fal mechanicznych. AUTOR KRZYSZTOF WIŚNIEWSKI, TEL.: +48 89 527 67 03
• Elektryczność i magnetyzm (wiek: 9+) - Zaczynamy od pojęcia ładunku elektrycznego. Obserwujemy zjawisko elektryzowania ciał i badamy doświadczalnie oddziaływanie ładunków jedno- i różnoimiennych. Zmuszając ładunki do poruszania się wytwarzamy prąd elektryczny. Wyjaśniamy pojęcia natężenia prądu elektrycznego i napięcia elektrycznego. Badamy przepływ prądu w obwodach elektrycznych, objaśniamy nasze obserwacje posługując się prawem Ohma. Obserwujemy oddziaływanie biegunów magnetycznych magnesów trwałych. Porównujemy zachowanie się igły magnetycznej w pobliżu magnesu i w pobliżu przewodnika z prądem. Objaśniamy działanie silnika elektrycznego prądu stałego. AUTOR KRZYSZTOF WIŚNIEWSKI, TEL.: +48 89 527 67 03
• Świat pełen barw (wiek: 9+) - Pokaz prezentuje podstawowe pojęcia związane z promieniowaniem elektromagnetycznym z punktu widzenia zastosowań w badaniach Kosmosu. Podczas pokazu wspomnimy o falowej i cząsteczkowej naturze światła i wynikającego z nich sposobu widzenia przez nas świata (widzenie barwne, składanie barw). Przyglądamy się emisyjnym widmom pierwiastków i molekuł oraz ich związku z atomową budową materii. Zapoznajemy uczniów z budową spektroskopu, który umożliwi obserwację widzialnej części widma elektromagnetycznego. AUTOR MACIEJ GRZEMSKI, TEL.: +48 89 650 04 44
• Optyka (wiek: 9+) - Podstawę optyki geometrycznej stanowi koncepcja promienia świetlnego. Pokaz rozpoczynamy od zjawiska i prawa odbicia oraz omawiamy skupiające i rozpraszające własności zwierciadeł wklęsłych i wypukłych. Różna prędkość rozchodzenia się światła w różnych ośrodkach prowadzi do zjawiska załamania światła. Prezentowane doświadczenia ułatwiają poznanie prawa załamania światła na granicy dwóch ośrodków oraz zjawiska całkowitego wewnętrznego odbicia. Uczniowie obserwują bieg promieni przechodzących przez płytkę równoległościenną i pryzmat. Poznają skupiające i rozpraszające właściwości różnych typów soczewek i ich zastosowania w różnych przyrządach optycznych. W końcowej części pokazu demonstrujemy i omawiamy zjawisko rozszczepienia światła białego. AUTOR BOGUSŁAW KULESZA, TEL.: +48 89 650 04 42
• Drgania i fale (wiek: 9+) - Ruch drgający spotykamy często zarówno w przyrodzie jak i w technice. Pokaz rozpoczynamy od obserwacji ruchu wahadła matematycznego i ciężarka zawieszonego na sprężynie. Poznajemy podstawowe pojęcia opisujące ruch tego rodzaju jak: amplituda, okres i częstotliwość drgań. Analizujemy przemiany energii potencjalnej i kinetycznej zachodzące podczas drgań. Obserwując drgania napiętej struny i drgania powierzchni wody wyjaśniamy mechanizm przekazywania drgań od jednego do drugiego punktu ośrodka i powstawanie fali mechanicznej. Prezentujemy mechanizmy wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych i propagację  fali dźwiękowej. AUTOR BARTOSZ BAŁDYGA, TEL.: +48 89 527 67 03
• Meteoryty: posłańcy Kosmosu (wiek: 12+) - Spadające gwiazdy! Kamienie z nieba! 15 lutego 2013 roku deszcz kamieni spadł koło Czelabińska w Rosji. 30 kwietnia 2011 roku kamień z nieba zrobił dziurę w dachu domu w Sołtmanach koło Giżycka. Materia z kosmosu od dawna budziła emocje, ale czym jest ona naprawdę? Jak jest zbudowana? Skąd pochodzi? Jak do nas dociera? Przeglądamy Kosmos w sąsiedztwie naszego Słońca szukając miejsc, skąd mogą pochodzić spadające na Ziemię kamienie. Poznajemy rodzaje meteorytów, dowiadujemy się o ich pochodzeniu, o sposobach określania ich wieku oraz roli, jaką odegrały one w poznawaniu najwcześniejszych etapów formowania się Układu Słonecznego: planet, księżyców, planetoid i komet. Próbujemy także odpowiedzieć na najbardziej frapujące pytanie: jak poszukiwać meteorytów i jak odróżnić je od ziemskich kamieni? Zwieńczeniem zajęć jest obejrzenie kolekcji meteorytów Olsztyńskiego Planetarium. AUTOR ANDRZEJ PILSKI, TEL.: +48 89 650 04 26
• Elementy geografii (wiek: 12+) - Ludzie przez wieki zgłębiali tajniki pomiaru czasu i nawigacji. Podążamy ich śladem, lecz wyposażeni w nowoczesne urządzenie jakim jest odbiornik Globalnego Systemu Pozycyjnego, systemu, który korzysta z sieci satelitów. Przy pomocy odbiornika GPS wyznaczamy współrzędne geograficzne miejsca obserwacji i lokalny południk. Powtarzamy pomiar Eratostenesa, na podstawie pomiaru odległości punktów o znanej szerokości geograficznej leżących na tym samym południku obliczamy promień Ziemi. Badamy którą godzinę czasu  środkowoeuropejskiego wskazuje zegar w momencie prawdziwego słonecznego południa w Olsztynie. Zajęcia odbywają się w ogrodzie Obserwatorium Astronomicznego AUTOR BOGUSŁAW KULESZA, TEL.: +48 89 650 04 42
• Przyczyny i przebieg zaćmień Słońca i Księżyca (wiek: 10+) - Fascynują nas przeróżne zjawiska, które możemy zobaczyć na niebie i pewnie dlatego zadajemy sobie pytania: jak to jest? Dlaczego tak się dzieje? Zaćmienia, zarówno Słońca, jak i Księżyca, należą właśnie do takich zjawisk, a że nie zachodzą zbyt często, tym bardziej budzą ciekawość. Uczniowie wykonując ćwiczenia szukają odpowiedzi na pytania: Dlaczego dochodzi do zaćmienia Słońca, Księżyca? Kiedy są one całkowite, a kiedy tylko częściowe? Czy zawsze wszyscy ludzie na Ziemi mogą a je oglądać? Czy z  każdego miejsca na Ziemi wyglądają one tak samo, a jeżeli nie to dlaczego? Jak często zdarzają się takie zjawiska? Pokaz jest ilustrowany zdjęciami i filmem z całkowitego zaćmienia Słońca. Jednak największe wrażenie pozostaje, gdy możemy zobaczyć to na własne oczy. AUTOR LESZEK BŁASZKIEWICZ, TEL. +48 89 650 04 26

Galeria zdjęć:

Źródło: Planetarium Olsztyńskie

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych: