Muzeum Historii Bydgoszczy. Spichrze nad Brdą

Zabytkowe Spichrze nad Brdą to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Bydgoszczy i oddział Muzeum Okręgowego, który zajmuje się historią miasta i regionu. Najważniejszą ekspozycją jest wystawa stała „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy”, pozwalająca zanurzyć się w atmosferze dwudziestolecia międzywojennego, od dawnych ulic, sklepów i kawiarni po życie codzienne mieszkańców. Miejsce jest świetnym punktem wyjścia zarówno do lekcji historii lokalnej, jak i do rozmowy o tożsamości i dziedzictwie kulturowym.

Spichlerze nad Brdą

Na nabrzeżu rzeki Brdy, w samym sercu Bydgoszczy, wznoszą się zabytkowe spichrze – dziś rozpoznawalny symbol miasta i siedziba Muzeum Historii Bydgoszczy, oddziału Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego. Te charakterystyczne budynki z czerwonej cegły i szachulcowej konstrukcji od wieków wpisane są w krajobraz miasta. Ich historia sięga przełomu XVIII i XIX wieku, kiedy służyły jako magazyny zbożowe i towarowe, będąc częścią ważnego portu rzecznego. Bydgoszcz w tamtym okresie odgrywała istotną rolę w handlu rzecznym dzięki dogodnemu położeniu na drodze wodnej Wisła–Odra. Właśnie wtedy nadbrzeżne spichrze, ustawione frontami do rzeki, stanowiły swoiste bramy gospodarcze miasta.

Dziś trzy z ocalałych budynków pełnią funkcję muzealną. Dwa z nich pochodzą z końca XVIII wieku, trzeci natomiast z połowy XIX wieku. Zachowały się dzięki staraniom konserwatorskim i adaptacji, co pozwoliło połączyć ich historyczną architekturę z nowoczesnym przeznaczeniem. Wnętrza dawnych magazynów, gdzie niegdyś przechowywano towary spławiane rzeką, obecnie mieszczą sale wystawowe, w których opowiadana jest historia Bydgoszczy i jej mieszkańców. To miejsce, w którym widać, jak przemysłowe dziedzictwo zyskało nowe życie jako przestrzeń edukacji i spotkań z przeszłością.

Stała wystawa, czyli co można zobaczyć w Muzeum Historii Bydgoszczy

Stała ekspozycja muzeum nosi tytuł „Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy”. Jej koncepcja pozwala na symboliczne przejście przez miasto w czasach II Rzeczypospolitej. Zwiedzający rozpoczynają podróż od Starego Rynku, a następnie krok po kroku przemierzają główne ulice ówczesnej Bydgoszczy, takie jak Mostowa, Gdańska, Dworcowa czy Jagiellońska. Ekspozycja została zaprojektowana tak, by przypominała spacer – zamiast tradycyjnego układu gablot i plansz, towarzyszy jej narracja oparta na wrażeniu wędrowania po dawnej metropolii.

W salach muzealnych prezentowane są zdjęcia, plany i dokumenty związane z architekturą i codziennym życiem mieszkańców miasta. Szczególnie istotne są fotografie ukazujące wygląd ulic, elewacje kamienic oraz witryny sklepowe z lat międzywojennych. Dzięki nim można zobaczyć, jak zmieniała się tkanka miejska i jakie funkcje pełniły poszczególne budynki. Ekspozycję wzbogacają przedmioty codziennego użytku – od mebli i sprzętów domowych po elementy wyposażenia sklepów i zakładów rzemieślniczych. Wiele z tych pamiątek pokazuje rytm życia miasta, jego mieszkańców, ich pracę i sposoby spędzania wolnego czasu.

Ciekawym elementem wystawy są także eksponaty związane z działalnością kulturalną i społeczną Bydgoszczy w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Można zobaczyć dokumenty organizacji społecznych, programy teatralne, afisze kinowe czy wydawnictwa prasowe, które odzwierciedlają intensywny rozwój miasta po odzyskaniu niepodległości. Nie brakuje też pamiątek związanych ze szkolnictwem, sportem i życiem towarzyskim, które pokazują, jak Bydgoszcz w tym czasie stawała się nowoczesnym ośrodkiem miejskim.

Spichrze, jako muzeum, pełnią więc podwójną rolę. Z jednej strony są zabytkiem architektury przemysłowej nad Brdą, świadectwem dawnej potęgi gospodarczej miasta, z drugiej – przestrzenią, w której można zrozumieć dzieje Bydgoszczy w XX wieku. Dla rodziców i nauczycieli to miejsce ma wyjątkową wartość edukacyjną. Zwiedzanie wystawy daje okazję, by młodzież zobaczyła, jak wyglądało życie w mieście w okresie międzywojennym, jak zmieniały się obyczaje i jakie wydarzenia kształtowały codzienność mieszkańców.

Lekcje muzealne

Muzeum Historii Bydgoszczy organizuje dla dzieci i młodzieży szkolnej następujące tematy lekcji muzealnych:

Klasy I-III

Nie tylko Byd i Gost
Jak powstała Bydgoszcz? Skąd się wzięła jej nazwa? Jaką tajemnicę skrywa bydgoski herb? Uczniowie poznają świat bydgoskich legend, których bohaterami są między innymi Byd i Gost, Biała Dama oraz Mistrz Twardowski. Zajęcia dostępne również dla osób ze szczególnymi potrzebami.

Klasy IV-VI

Historia Bydgoszczy w rolce
Podczas spotkania uczniowei wcielą się w detektywów przeszłości poszukujących śladów przełomowych wydarzeń z historii Bydgoszczy do wybuchu II wojny światowej. Następnie wspólnie stworzą wyjątkową oś czasu grodu nad Brdą. 

Zabawy z gwarą bydgoską
Jak na początku XX wieku brzmiała bydgoska ulica? Z dzisiejszej perspektywy niektóre słowa wydają się bardzo śmieszne, inne dziwne. Skąd mogły wziąć się te określenia i do czego nawiązują? Takie zagadki postaramy się rozwikłać w czasie spotkania na wystawie „Od Starego Rynku do placu Wolności”.

Klasy VII-VIII oraz szkoły ponadpodstawowe

Co widzi bydgoska Łuczniczka?
Rzeźba bydgoskiej Łuczniczki to od ponad 100 lat jeden z symboli miasta. Stanie się ona inspiracją do wykonania prac plastycznych i interpretacji dzieła Lepckego."

Sławni bydgoszczanie i bydgoszczanki
Kim byli ludzie, którzy tworzyli historię Bydgoszczy? Podczas spotkania uczniowie poznają niezwykłe osobowości związane z miastem: królów, artystów, naukowców, sportowców, działaczy społecznych i przedsiębiorców."

Kuj żelazo póki gorące
Pod tym hasłem zapraszamy uczniów do zapoznania się z rolą rzemiosła w rozwoju Bydgoszczy. 

Wystawa w pigułce: Muzeum Historii Bydgoszczy
Forma oprowadzania jest swobodna i przyjemna. Uczestnicy wyjdą z niej z konkretną porcją wiedzy: uporządkowaną, łatwą do zapamiętania i inspirującą do dalszego odkrywania.

Spichrze nad Brdą, w których mieści się Muzeum Historii Bydgoszczy, są jednym z dziewięciu oddziałów Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego, obok Gmachu głównego, Apteki pod Łabędziem, Zbiorów Archeologicznych, Europejskiego Centrum Pieniądza, Centrum Edukacji Muzealnej, Galerii Sztuki Nowoczesnej, Domu Leona Wyczółkowskiego oraz Exploseum.

Galeria zdjęć

Zdjęcia: Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszcz

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych:

Aktualizacja 29.09.2025

* ceny i godziny otwarcia aktualne na dzień aktualizacji artykułu. Mogą się różnić od rzeczywistych. Przed przyjazdem do lokalizacji zalecamy sprawdzenie tych danych na stronach internetowych obiektu.

Sprawdź na mapie jak dojechać do Muzeum Historii Bydgoszczy. Spichrze nad Brdą w Bydgoszczy: