Muzeum Miedzi w Legnicy

Muzeum Miedzi w Legnicy zostało powołane do życia w 1962 roku z inicjatywy Tadeusza Gumińskiego. Placówka nie odziedziczyła zbiorów po przedwojennym muzeum, które uległo zniszczeniu w 1945 roku, dlatego jej kolekcja była tworzona od podstaw. Główna siedziba mieści się w barokowym pałacu opatów cysterskich z Lubiąża, wzniesionym w latach 1726–1728.

Krótko o Muzeum Miedzi

Muzeum Miedzi w Legnicy obejmuje szereg obiektów o charakterze muzealnym i historycznym. Główną siedzibą instytucji jest barokowy pałac opatów cysterskich z Lubiąża przy ul. Partyzantów 3, w którym prezentowane są wystawy stałe i czasowe. Dodatkowo, muzeum posiada oddział mieszczący się w zabytkowym budynku Akademii Rycerskiej przy ul. Chojnowskiej 2, gdzie udostępniono ekspozycję poświęconą dziejom tej elitarnej uczelni. Kolejnym obiektem jest Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu, zlokalizowane przy pl. Henryka Pobożnego 3, prezentujące wydarzenia związane z bitwą z 1241 roku. Na dziedzińcu Zamku Piastowskiego znajduje się pawilon z reliktami kaplicy romańskiej św. św. Benedykta i Wawrzyńca z XIII wieku, udostępniany zwiedzającym sezonowo. Muzeum dysponuje także największym na Dolnym Śląsku lapidarium, zlokalizowanym przy zbiegu ulic Partyzantów i Rycerskiej, zawierającym detale architektoniczne z legnickich budowli z okresu XIV–XIX wieku. Ostatnim obiektem jest plenerowa ekspozycja „Cień gwiazdy. Relikty legnickich pomników PRL-u”, zorganizowana przy cmentarzu żołnierzy radzieckich, prezentująca zdekomunizowane monumenty usunięte z przestrzeni miejskiej.

Zbiory muzeum liczą ponad 30 tysięcy obiektów. Obejmują m.in.. zabytki związane z historią Legnicy i regionu, archeologię, numizmatykę, medalierstwo, rzemiosło artystyczne, malarstwo, grafikę, fotografię, kartografię oraz dokumenty i starodruki. Szczególne miejsce zajmują eksponaty dotyczące miedzi: minerały z całego świata, zabytki techniki górniczej i hutniczej, wyroby użytkowe i artystyczne z miedzi i jej stopów, miedzioryty oraz rzeźby brązowe. Od lat 80. muzeum rozwija także kolekcję polskiego złotnictwa współczesnego oraz zbiór dokumentujący obecność Armii Radzieckiej w Legnicy.

Wystawy stałe Muzeum Miedzi

W Muzeum można zobaczyć szereg wystaw stałych:

MIEDŹ. DZIEJE NIEZWYKŁEGO METALU. Wystawa w gmachu głównym muzeum ukazuje znaczenie miedzi w rozwoju cywilizacji. Podzielona na dwie części: pierwsza prezentuje właściwości i zastosowanie metalu na przestrzeni dziejów, druga wykorzystuje multimedia i nowoczesne formy edukacji. Ekspozycja obejmuje minerały, zabytki archeologiczne, rękodzieło, miedzioryty oraz przedmioty codziennego użytku.

SPOTKANIE DWÓCH ŚWIATÓW. PAMIĘĆ O BITWIE POD LEGNICĄ 1241. Ekspozycja w Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu. Przedstawia starcie wojsk chrześcijańskich z Mongołami z 9 kwietnia 1241 roku. Wystawa podzielona na cztery części: „Mundi – Światy”, „Narrationes – Narracje”, „Locus – Miejsce”, „Dux – Książę”. Ukazuje genezę bitwy, źródła historyczne, lokalne tradycje oraz postać księcia Henryka II Pobożnego. Multimedialna forma ekspozycji umożliwia interaktywne poznanie wydarzeń, które wpłynęły na historię Śląska i Europy.

AKADEMIA RYCERSKA W LEGNICY. DZIEJE GMACHU I INSTYTUCJI. Wystawa w oddziale muzeum mieszczącym się w Akademii Rycerskiej. Dokumentuje historię elitarnej uczelni założonej w 1708 roku, przeznaczonej dla młodzieży szlacheckiej. Ekspozycja obejmuje makietę budynku, ikonografię, portrety, dokumenty i przedmioty kultury materialnej. Przedstawia rozwój instytucji w trzech okresach: habsburskim, pruskim oraz jako gimnazjum Johanneum. Ukazuje również zmiany architektoniczne gmachu, którego budowa trwała etapami od 1709 do 1802 roku.

KAPLICA ZAMKOWA ŚW. ŚW. BENEDYKTA I WAWRZYŃCA. Ekspozycja reliktów kaplicy romańskiej z I połowy XIII wieku, odkrytej na dziedzińcu Zamku Piastowskiego. Kaplica była częścią zespołu pałacowo-obronnego z czasów księcia Henryka Brodatego i św. Jadwigi. Zachowane fragmenty ukazują plan dwunastoboku z centralnymi filarami i latarnią. Wystawa prezentuje detale architektoniczne i rekonstrukcję wnętrza, przygotowaną przez Jerzego Rozpędowskiego. Udostępniana sezonowo, z możliwością rezerwacji poza sezonem. Poza kaplicą do zwiedzania udostępniony jest także zamek, w którego skład wchodzą m.in. wieża św. Piotra z tarasem widokowym oraz wieża św. Jadwigi z zieloną komnatą.

LAPIDARIUM. Plenerowa wystawa przy Muzeum Miedzi, u zbiegu ulic Partyzantów i Rycerskiej. Największe lapidarium na Dolnym Śląsku. Zgromadzone są tu detale architektoniczne i kamienne elementy wystroju legnickich budowli z XIV–XIX wieku. Ekspozycja obejmuje m.in.. portale renesansowe, epitafia, tarcze herbowe oraz fragmenty rzeźb i dekoracji sakralnych. Projekt lapidarium powstał w 1975 roku i kontynuuje XIX-wieczne tradycje ochrony kamieniarki miejskiej.

MAUZOLEUM PIASTÓW. Pod opieką Muzeum Miedzi znajduje się również Mauzoleum Piastów Śląskich, mieszczące się w kościele św. Jana Chrzciciela w Legnicy. Powstało w latach 1677–1679 jako pierwsza na Śląsku barokowa kaplica grobowa. To właśnie tutaj spoczywa ostatni przedstawiciel dynastii Piastów – książę Jerzy Wilhelm. Mauzoleum należy do najwybitniejszych zabytków epoki, harmonijnie łącząc architekturę, rzeźbę i malarstwo. Wyróżnia się przemyślanym układem przestrzennym, bogatą dekoracją wnętrza oraz głębokim programem ideowym.

CIEŃ GWIAZDY. RELIKTY LEGNICKICH POMNIKÓW PRL-U. Plenerowa ekspozycja zlokalizowana przy cmentarzu żołnierzy radzieckich w Legnicy. Prezentuje zdekomunizowane pomniki usunięte z przestrzeni miejskiej. Wystawa ma charakter edukacyjny – towarzyszą jej tablice objaśniające kontekst powstania monumentów propagandowych oraz ich dalsze losy. Ekspozycja skłania do refleksji nad historią Polski w drugiej połowie XX wieku i funkcjonowaniem symboliki komunistycznej w przestrzeni publicznej.

Lekcje muzealne w Muzeum Miedzi

Wycieczki szkolne mają możliwość skorzystania z bogatej oferty edukacyjnej Muzeum. Lekcje muzealne organizowane przez Muzeum Miedzi w Legnicy stanowią uzupełnienie tradycyjnej edukacji szkolnej i są dostosowane do różnych poziomów nauczania oraz zainteresowań uczestników. Program obejmuje zajęcia historyczne, artystyczne, archeologiczne i przyrodnicze, łącząc przekaz merytoryczny z praktycznymi formami poznawania zbiorów muzealnych i dziedzictwa kulturowego regionu.

Dostępne tematy lekcji muzealnych

• Strażnicy Królowej – lekcja w języku angielskim o brytyjskich gwardzistach, ich tradycjach i mundurach, wzbogacona o prezentację multimedialną i autentyczny strój. Przeznaczona dla uczniów techników i liceów.
• Zanim nastał czas multipleksu i popcornu – spacer edukacyjny po dawnych legnickich kinach, ukazujący historię lokalnej kultury filmowej. Dla uczniów od 7 klasy szkoły podstawowej wzwyż.
• Od Knotego po Niemyjskiego – prelekcja o legnickich artystach dawnych i współczesnych, ich technikach i dziełach znajdujących się w zbiorach muzeum. Dla uczestników powyżej 10 roku życia.
• Między Lubiążem a Legnicą – lekcja o cystersach na Śląsku, ich roli w rozwoju kultury i gospodarki oraz śladach ich obecności w regionie. Zajęcia dla osób powyżej 10 lat.
• Znane i nieznane historie legnickiego cmentarza komunalnego – spacer po nekropolii z omówieniem jej historii, architektury i pochowanych postaci. Przeznaczony dla osób od 13 roku życia.
• Obrazy-rebusy – zajęcia o symbolice w malarstwie europejskim, uczące rozpoznawania alegorii, personifikacji i znaczeń ukrytych w dziełach sztuki. Dla uczniów starszych klas podstawowych i licealistów.
• Pierścień, moneta i miedziana wanna – lekcja o roli muzeów, pracy muzealników i tworzeniu kolekcji, z elementami warsztatowymi. Dla uczestników bez ograniczeń wiekowych.
• Co było przed termomiksem i i-robotem – zajęcia o historii domowych sprzętów, z możliwością ich dotykania i poznawania funkcji. Dla wszystkich grup wiekowych.
• Dlaczego górnik nosi pióropusz? – lekcja o stroju górnika, jego symbolice i elementach, z wykorzystaniem autentycznych mundurów. Dla przedszkolaków i uczniów szkół podstawowych.
• Dlaczego lew jest symbolem Legnicy? Opowieść o legnickim herbie – dlaczego w herbie Legnicy zamieszkał egzotyczny lew? Co oznaczają trzymane przez niego klucze? Jak zmieniał się w ciągu wieków? Podczas zajęć dzieci poznają historię legnickiego herbu i jego kolorów
• Jakie tajemnice kryją kamienie – zajęcia o minerałach miedzi, ich właściwościach i zastosowaniach, połączone ze zwiedzaniem wystawy. Dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.
• Czy archeolog szuka jaj dinozaurów? – lekcja wprowadzająca w archeologię, z pokazem filmu i warsztatami dokumentacyjnymi. Dla najmłodszych uczestników.
• Czy monety potrafią mówić? – zajęcia o numizmatyce i znaleziskach archeologicznych, zakończone warsztatem wybijania kopii średniowiecznej monety. Dla osób w każdym wieku.
• Nieoczywisty przewodnik archeologiczny – lekcja o epoce brązu w regionie legnickim, z prezentacją znalezisk i filmem edukacyjnym. Dla uczestników bez ograniczeń wiekowych.
• Skąd przyleciał orzeł biały, czyli historia godła Polski –  Biały orzeł na czerwonej tarczy to jeden z najważniejszych symboli narodowych. Uczestnicy lekcji poznają historię polskiego godła, dowiedzą się też jak zmieniał się on w ciągu stuleci. Zadaniem drugiej części lekcji będzie zaprojektowanie lub pokolorowanie własnego orła narodowego.
• Strażnicy żelaznej kurtyny – zajęcia o obecności Armii Radzieckiej w Polsce i propagandzie PRL-u, prowadzone na terenie wystawy plenerowej. Dla uczniów szkół ponadpodstawowych.

Dlaczego warto zabrać tu dzieci i wycieczkę szkolną?

Muzeum Miedzi to miejsce, gdzie historia, technika i sztuka łączą się w żywej formie lekcji. Dzieci poznają mineralogię, rzemiosło, górnictwo i historię poprzez autentyczne przedmioty i interaktywne działania, co pozwala im lepiej zapamiętać treści. Zajęcia angażują zmysły i ciekawość, a warsztaty kreatywne rozwijają wyobraźnię.

Muzeum Miedzi oferuje programy dostosowane do różnych grup wiekowych i potrzeb edukacyjnych. Dla rodziców i nauczycieli to wartościowa alternatywa dla lekcji w klasie – atrakcyjna, interaktywna i merytoryczna. To przestrzeń, w której miedź staje się kluczem do zrozumienia świata techniki, historii i kultury, a dzieci uczestniczą w budowaniu żywej, edukacyjnej przygody.

Galeria zdjęć

Zdjęcia: Muzeum Miedzi

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych:

Aktualizacja 30.06.2025

 * ceny i godziny otwarcia aktualne na dzień aktualizacji artykułu. Mogą się różnić od rzeczywistych. Przed przyjazdem do lokalizacji zalecamy sprawdzenie tych danych na stronach internetowych obiektu.

Jak dojechać do Muzeum Miedzi? Zobacz na mapie: