Szlak Tajemniczych Podziemi na Dolnym Śląsku to wyjątkowa trasa turystyczna, która prowadzi przez historyczne obiekty ukryte pod powierzchnią ziemi. Każde z miejsc na szlaku opowiada inną historię, często związaną z przemysłem, militariami lub lokalnymi legendami.
Szlak Tajemniczych Podziemi obejmuje dwanaście lokalizacji rozrzuconych po Dolnym Śląsku. Są to zarówno dawne kopalnie, jak i fortyfikacje oraz miejskie korytarze. Trasa została opracowana przez Dolnośląską Organizację Turystyczną, a jej celem jest popularyzacja mniej znanych, lecz niezwykle interesujących miejsc regionu. Wspólnym mianownikiem wszystkich obiektów są ich podziemne przestrzenie, które przez lata pełniły różnorodne funkcje – od wydobywczych po militarne. Dziś stanowią one atrakcję turystyczną, ale także źródło wiedzy o historii Dolnego Śląska.
Kopalnia św. Jan w Krobicy
Kopalnia św. Jan w Krobicy to jedna z najstarszych kopalni w Polsce, której początki sięgają XVI wieku. Podziemna trasa turystyczna powstała w oparciu o historyczne wyrobiska, gdzie przez ponad 240 lat wydobywano rudę cyny. Zwiedzający przechodzą przez XVIII-wieczną sztolnię św. Leopold oraz XVI-wieczną kopalnię św. Jan, poznając ślady ręcznego wydobycia kruszców i eksponaty muzealne związane z tradycjami górniczymi Gór Izerskich. Przewodnicy opowiadają legendy i historie, które pozwalają poczuć klimat średniowiecznej kopalni. Dodatkową atrakcją jest naziemna ścieżka edukacyjna „Śladami dawnego górnictwa kruszców”, obejmująca 9 obiektów górniczych i 3 punkty widokowe, gdzie można znaleźć granaty i kasyteryt.
Podziemia Zamku Książ w Wałbrzychu
Podziemia Zamku Książ to fragment tajemniczego projektu Riese, realizowanego przez Niemców w latach 1944–1945. Tunele zostały wydrążone rękami więźniów obozu Gross-Rosen, a ich przeznaczenie do dziś pozostaje nieznane. Zwiedzający mają dostęp do półkilometrowej trasy turystycznej, która ukazuje różnorodną strukturę geologiczną i historyczną podziemi. Trasa wzbogacona jest o ścieżkę multimedialną z efektami audiowizualnymi, które przybliżają teorie dotyczące celu budowy oraz dramatyczne losy więźniów.
Stara Kopalnia w Wałbrzychu
Stara Kopalnia w Wałbrzychu to największy zachowany kompleks górniczy w tej części Europy, zlokalizowany na terenie dawnej kopalni „Thorez”. Obiekt łączy historię górnictwa z kulturą i edukacją, oferując zwiedzanie podziemnych sztolni, chodników i stanowisk pracy. Przewodnikami są byli górnicy, którzy dzielą się wspomnieniami i anegdotami z czasów pracy pod ziemią. Turyści mogą zobaczyć narzędzia, systemy transportowe i poznać proces wydobycia węgla. W ofercie znajdują się także nocne zwiedzania, warsztaty edukacyjne, wystawy sztuki oraz wydarzenia kulturalne. Obiekt otrzymał Certyfikat Najlepszego Produktu Turystycznego Polskiej Organizacji Turystycznej.
Sztolnie Walimskie
Sztolnie Walimskie to część projektu Riese, realizowanego przez Niemców od 1943 roku w Górach Sowich. Budowa nie została ukończona, a jej przeznaczenie pozostaje niejasne – według hipotez miały to być podziemne fabryki zbrojeniowe lub kwatery dowództwa III Rzeszy. Trasa turystyczna o długości 500 metrów została wzbogacona o efekty audiowizualne, które przybliżają realia II wojny światowej i prac budowlanych. Na miejscu można zobaczyć ekspozycje militarne, w tym bombę latającą V1, rakietę V2 oraz most Baileya. Współpraca z Muzeum Gross-Rosen zaowocowała wystawą zewnętrzną poświęconą obozowi AL Riese.
Podziemne Miasto Osówka
Podziemne Miasto Osówka to największy obiekt projektu Riese, budowany przez III Rzeszę w latach 1943–1945 w Górach Sowich. Powstało tu prawie 2 km korytarzy, hal i chodników, w tym wartownie, korytarz techniczny oraz hala o wysokości 10 metrów. Zwiedzający mogą wybrać trasę historyczną, ekstremalną lub retro. Trasa ekstremalna obejmuje przeprawę łódką desantową i pokonywanie korytarzy poszukiwaczy skarbów. Według jednej z hipotez, obiekt miał służyć jako centrum badań nad bronią atomową. Inna teoria mówi o ukryciu „złotego pociągu” i transportów ze złotem z Wrocławia.
Twierdza Srebrna Góra
Twierdza Srebrna Góra to największa górska warownia w Europie, zbudowana w XVIII wieku. Jej najbardziej imponującym elementem jest Donjon – potężna wieża obronna z podziemnym ujściem wody i studnią o głębokości 53 metrów. Zwiedzający mogą przejść przez kazamaty, podziemny most zwodzony i najgłębszą fosę w Polsce. Przewodnicy wcielają się w żołnierzy, prezentując historię twierdzy i artylerię forteczną, w tym wystrzał z repliki największego działa na Śląsku. Obiekt oferuje nocne zwiedzania, lekcje żywej historii i punkt widokowy na koronie Donjonu.
Twierdza Kłodzko
Twierdza Kłodzko to zabytek architektury obronnej XVIII wieku, pamiętający wojny śląskie i kampanię napoleońską. Jej unikatowym elementem jest system korytarzy kontrminerskich, zwanych reminami, które otaczają twierdzę od strony północnej. System ten zapewniał obronę przed podkopami wroga poprzez detonacje min. Zwiedzanie pozwala poczuć atmosferę pracy minerów i zobaczyć spektakularny układ chodników. Obiekt oferuje także nocne zwiedzanie podziemi pod Polem Bitwy oraz lekcje żywej historii dla młodzieży szkolnej.
Kłodzka Podziemna Trasa Turystyczna
Podziemna trasa turystyczna w Kłodzku to sieć korytarzy i komór wydrążonych od XIII do XVII wieku. Początkowo służyły jako magazyny, a ich głębokość sięgała 30 metrów. Niska temperatura pozwalała na przechowywanie żywności, a w piwnicach leżakowało słynne piwo kłodzkie. W czasie wojen komory pełniły funkcję schronów. Trasa liczy około 600 metrów i wzbogacona jest o efekty dźwiękowe, manekiny w epokowych strojach oraz ekspozycje obrazujące życie dawnych mieszkańców. Zwiedzanie ukazuje także formy kar z XVI i XVIII wieku.
Kopalnia Złota w Złotym Stoku
Kopalnia Złota w Złotym Stoku to jedna z najstarszych kopalni w Polsce, określana jako „dolnośląskie Eldorado”. Podziemna trasa turystyczna powstała w 1996 roku i obejmuje dwie sztolnie: „Gertruda” oraz „Czarna Górna” z jedynym w Polsce podziemnym wodospadem. Zwiedzający mogą skorzystać z Pomarańczowego Tramwaju, zobaczyć gnomy, alchemików i górników. Dodatkowe atrakcje to spływ łodzią, płukanie złota, odlewanie sztabek, wybijanie monet, ścianka wspinaczkowa i gry fabularne. Obiekt oferuje także Izbę Pamięci i diamentowe pole.
Kopalnia Uranu w Kletnie
Kopalnia Uranu w Kletnie to obiekt o wyjątkowej wartości geologicznej i historycznej, położony w Masywie Śnieżnika. Choć wydobycie uranu rozpoczęto tu dopiero po II wojnie światowej, historia górnictwa w tym miejscu sięga ponad 600 lat. Trasa turystyczna prowadzi przez fragmenty wyrobisk, w których można zobaczyć naturalne wystąpienia minerałów takich jak fluoryt, ametyst, baryt czy malachit. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem, który opowiada o technikach wydobycia, zastosowaniu uranu oraz wpływie działalności górniczej na środowisko. Obiekt oferuje również ekspozycję geologiczną, ukazującą ewolucję regionu na przestrzeni setek milionów lat. Kopalnia stanowi ważny punkt edukacyjny dla miłośników geologii i historii przemysłu.
Time Gates – Bramy Czasu w Jeleniej Górze
Time Gates to interaktywna ekspozycja zlokalizowana w dawnym schronie przeciwlotniczym w centrum Jeleniej Góry. Obiekt łączy historię z nowoczesną technologią, prowadząc zwiedzających przez różne epoki – od średniowiecza po czasy PRL-u. Trasa liczy około 1400 metrów i obejmuje multimedialne prezentacje, efekty świetlne i dźwiękowe oraz inscenizacje historyczne. Szczególnie interesująca jest część poświęcona legendom karkonoskim oraz wydarzeniom z XX wieku, w tym tajemniczym projektom wojskowym. Zwiedzanie odbywa się w formie narracyjnej, co pozwala lepiej zrozumieć kontekst historyczny. Obiekt jest dostosowany do potrzeb dzieci i młodzieży, oferując edukację poprzez zabawę i doświadczenie.
Podziemna Trasa Turystyczna „Projekt Arado” w Kamiennej Górze
Projekt Arado to podziemna trasa turystyczna zlokalizowana w Kamiennej Górze, związana z tajnymi badaniami prowadzonymi przez Niemców w czasie II wojny światowej. W podziemiach znajdowały się laboratoria, w których pracowano nad nowoczesną technologią wojskową, w tym bronią odwetową. Zwiedzanie odbywa się w formie interaktywnej gry – uczestnicy wcielają się w agentów wywiadu, których zadaniem jest odkrycie tajemnic III Rzeszy. Obiekt wyróżnia się dynamiczną formą zwiedzania, łączącą fakty historyczne z elementami inscenizacji. Na miejscu znajduje się największa kolekcja militariów z okresu wojny w regionie, w tym fragmenty rakiet V1 i V2 oraz maszyna szyfrująca Enigma. Projekt Arado to miejsce, które łączy historię, edukację i rozrywkę w unikalny sposób.
Szlak Tajemniczych Podziemi na Dolnym Śląsku to kompleksowa propozycja turystyczna, która łączy historię regionu z edukacją i przygodą. Dwanaście zróżnicowanych obiektów – od kopalni rud i złota, przez twierdze i miejskie korytarze, po tajemnicze kompleksy militarne – ukazuje bogactwo dolnośląskiego dziedzictwa podziemnego. Każde miejsce oferuje unikalne doświadczenia, pozwalając zwiedzającym poznać realia pracy górników, żołnierzy czy więźniów obozów pracy. Szlak stanowi wartościową propozycję dla rodzin i szkół, łącząc zwiedzanie z nauką poprzez kontakt z autentycznymi przestrzeniami historycznymi.
Więcej na temat Szlaku przeczytacie na tej stronie: LINK