Zamek Chojnik. Średniowieczna warownia w Karkonoszach

Zamek Chojnik to jedna z najbardziej rozpoznawalnych warowni Dolnego Śląska, położona na szczycie góry o tej samej nazwie, w obrębie Karkonoskiego Parku Narodowego, w dzielnicy Sobieszów należącej do Jeleniej Góry. Usytuowany na wysokości 627 metrów nad poziomem morza, zamek góruje nad okolicą, a jego południowo-wschodnie zbocze opada stromym urwiskiem do Piekielnej Doliny. Miejsce to od wieków przyciąga turystów, badaczy i miłośników historii, a jego dzieje są nierozerwalnie związane z losami regionu i rodu Schaffgotschów.

Historia Zamku Chojnik

Pierwsze wzmianki o obronnym założeniu na górze Chojnik pochodzą z XIII wieku. Istnieją hipotezy, że znajdował się tu gród plemienia Bobrzan, a później dwór myśliwski wzniesiony przez księcia Bolesława Rogatkę. W drugiej połowie XIV wieku Bolko II Mały, książę świdnicko-jaworski, zbudował murowany zamek, który miał pełnić funkcję strażnicy granicznej. Po jego śmierci wdowa, księżna Agnieszka, przekazała warownię rycerzowi Gotsche Schoffowi, protoplaście rodu Schaffgotschów. Od tego momentu zamek pozostawał w rękach tej rodziny przez kolejne stulecia.

W XV wieku zamek przeszedł pierwszą większą rozbudowę. Powstało północne skrzydło, dziedziniec oraz pręgierz, który do dziś stoi w centralnej części zamku dolnego. W kolejnych dekadach, w związku z zagrożeniem ze strony Imperium Osmańskiego, warownię otoczono murami ze strzelnicami przystosowanymi do użycia broni palnej. Wzniesiono także kuchnię z dużym kominem, dom komendanta, stajnie oraz kolejne cysterny na wodę. Zamek nigdy nie posiadał studni, dlatego wodę gromadzono w wykutych w skale zbiornikach.

W 1560 roku dobudowano obszerną basteję od strony północnej, a w latach 1588–1589 cieśla Jakob Liewig ze Szklarskiej Poręby podwyższył wieżę o szachulcową nadbudówkę z cebulastym hełmem. W czasie wojny trzydziestoletniej właściciel zamku, Hans Ulrich von Schaffgotsch, został oskarżony o zdradę i stracony, a majątek skonfiskowano. Jego syn odzyskał dobra w 1641 roku, pod warunkiem przejścia na katolicyzm. W 1675 roku w zamek uderzył piorun, wywołując pożar, który zniszczył górną część warowni. Zamek nie został odbudowany i od tego czasu pozostaje w stanie trwałej ruiny.

Od XIX wieku Chojnik zaczął pełnić funkcję turystyczną. Kuracjusze z pobliskich Cieplic chętnie odwiedzali ruiny, a w 1822 roku uruchomiono punkt wynajmu przewodników. W ruinach otwarto gospodę, a w 1860 roku północną basteję zaadaptowano na schronisko turystyczne. Po II wojnie światowej zamek udostępniono zwiedzającym już w 1945 roku. W latach 70. i 80. XX wieku przeprowadzono prace remontowe, wzmocniono mury wieży, odbudowano kuchnię i odgruzowano dziedziniec. Od 1991 roku na zamku odbywa się turniej kuszniczy „O Złoty Bełt Zamku Chojnik”, a od 1993 roku działa tu Bractwo Rycerskie.

Co można zwiedzić w Zamku Chojnik?

Zwiedzanie zamku rozpoczyna się od wejścia przez bramę zachodnią, prowadzącą przez bastion i most zwodzony. Na dziedzińcu gospodarczym znajdują się pozostałości stajni, domu komendanta oraz zbiornika na wodę. Dalej przechodzi się do zamku dolnego, gdzie można zobaczyć pręgierz, salę sądową, kuchnię, pomieszczenia załogi i piwnice. Kolejna brama prowadzi do zamku górnego, w którym zachowały się fragmenty kaplicy zamkowej, pałacu oraz wejście na wieżę. Z jej szczytu roztacza się panorama Karkonoszy i Kotliny Jeleniogórskiej.

W zamku działa schronisko PTTK, które oferuje napoje i posiłki. Na dziedzińcu można postrzelać z kuszy, zrobić zdjęcie w stroju rycerskim lub zakupić pamiątki. W sezonie letnim organizowane są pokazy rycerskie, warsztaty i wydarzenia edukacyjne. W jednej z sal znajduje się niewielkie muzeum, a na terenie zamku ustawiono pomnik upamiętniający wizytę Karola Wojtyły z grupą studentów w 1956 roku.

Zamek Chojnik to miejsce, które łączy historię, legendę i edukację. Dla nauczycieli planujących wycieczki szkolne oraz rodziców szukających wartościowych form spędzania czasu z dziećmi, stanowi atrakcyjną propozycję. Dzieci mogą poznać średniowieczne realia, zobaczyć zabytkowe elementy architektury obronnej i wejść na wieżę. Zamek Chojnik to nie tylko ruiny, ale żywa lekcja historii w sercu Karkonoszy.

Galeria zdjęć

Zdjęcia: Zamek Chojnik

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych:

Aktualizacja 16.07.2025

 * ceny i godziny otwarcia aktualne na dzień aktualizacji artykułu. Mogą się różnić od rzeczywistych. Przed przyjazdem do lokalizacji zalecamy sprawdzenie tych danych na stronach internetowych obiektu.

Jak dojechać do Zamku Chojnik? Zobacz na mapie: