Na terenie Powiatu Zduńskowolskiego, w Zduńskiej Woli Karsznicach, znajduje się Skansen Lokomotyw. Jest pamiątką z lat świetności ważnego węzła kolejowego jakim były Karsznice na trasie magistrali węglowej Śląsk-Porty. Powstał w 1990 r. z inicjatywy ówczesnych pracowników i naczelnika Zakładu Taboru Zduńska Wola Karsznice. Po wielu latach, nieco zapomniany i zaniedbany, na skutek przekształceń własnościowych stał się Filią Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola. Dzięki włączeniu w struktury istniejącej placówki kultury, zaangażowaniu lokalnych władz i pasjonatów kolejnictwa, powoli wraca do dawnego blasku i już teraz jest swego rodzaju wizytówką kolejarskiego osiedla, a także miasta i regionu.

W ciągu ostatnich lat Skansen odwiedzili goście z wielu zakątków Polski, jak i świata. Wizytówką Skansenu jest wąskotorowa lokomotywa parowa Px48-1723 z 1953 r. z tenderem ustawiona przy wjeździe na osiedle Karsznice u zbiegu ulic Karsznickiej i Łaskiej w Zduńskiej Woli. Zanim trafiła do zbiorów, przez krótki czas stanowiła atrakcje na terenie karsznickiego przedszkola.

Po przekroczeniu bramy Skansenu zwiedzających witają trzy parowozy manewrowe: TKp-20 "Śląsk". TKh-4027 "Ferrum", TKb-10 "Baziel". Na przeciwko nich stoi parowy żuraw samojezdny z 1943 r. wyprodukowany przez amerykańską firmę Industrail Brownhoist Corporation i przekazany Polsce w 1945 r. w ramach pomocy gospodarczej. Obok niego znajduje się wirowy pług odśnieżny W-14 z 1944 r. również o napędzie  parowym.

Jednym z największych eksponatów Skansenu jest parowóz Ty 246-22 "American" wyprodukowany w 1947 roku w USA. Jest jednocześnie jedynym zachowanym w Polsce parowozem tej serii!

Polska kupiła 100 sztuk tej lokomotywy z przeznaczeniem do prowadzenia pociągów towarowych na magistrali Śląsk-Porty. W swoim czasie były to maszyny o wielu nowoczesnych rozwiązaniach technicznych. Jednym z nich był mechaniczny podajnik węgla, tzw. stoker (w Skansenie również jako oddzielny eksponat).

Na terenie Skansenu znajdują się liczne parowozy używane do prowadzenia lekkich i ciężkich pociągów, a także pociągów pospiesznych, towarowych, manewrowych, ratunkowych czy obsługi bocznic.  Niektóre z nich budowane były z części niemieckich parowozów wojennych. Ciekawymi eksponatami są: wagon bagażowy z 1922 roku (Wirtemberskiej Kolei Miejskiej) oraz wagon towarowy kryty z 1914 roku (spotykany w składach pociągów towarowych w okresie II Wojny Światowej, używany w transportach wojskowych, a także do przewozu więźniów obozów koncentracyjnych. Najstarszym obiektem na terenie Skansenu jest wrak "Wirtemberskiego" wagonu osobowego systemu amerykańskiego z 1866 roku.  

Na terenie Skansenu  znajduje się również Izba Historii zlokalizowana w zabytkowym budynku dawnej olejarni z 1931 r. Zgromadzone są tam pamiątki, dokumenty, fotografie, prezentujące dzieje tutejszego zakładu i ludzi  z nim związanych.  Wśród zbiorów są trofea sportowe, modele lokomotyw, a także pamiątki dokumentujące działalność kolejarskiego ruchu oporu w czasie II Wojny Światowej.

W Skansenie zobaczyć można szereg innych urządzeń technicznych eksploatowanych na kolei. Są to między innymi:

• Lokomobila z 1942 r. - maszyna parowo-tłokowa produkcji niemieckiej przeznaczona do napędu generatora prądu i pomp w małych elektrowniach.
• Silnik spalinowy Perkun z 1928 roku. Ten typ silników był stosowany w przepompowniach kolejowych stacji wodnych.
• Agregat prądotwórczy z 1936 r.
• Tokarka kołowa produkcji amerykańskiej z 1945 r.
• Ślimakowy podajnik stokera.

Ciekawostką jest wagonik kolejki z Gubałówki z 1936 r. wraz z maszyną napędową, silnikiem i hamulcem produkcji szwajcarskiej.

Galeria zdjęć:

Autor: Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych: