Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli - Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie, jako samodzielna placówka naukowa realizuje swoje cele statutowe od 1990 roku.
Dokumentując wszelkie przejawy życia dawnych mieszkańców wsi, w zbiorach Muzeum znalazły się nie tylko narzędzia rolnicze oraz przedmioty gospodarstwa domowego, ale także damskie i męskie stroje odświętne Lasowiaków, Rzeszowiaków i Pogórzan.
Gromadząc liczne eksponaty reprezentatywne dla dawnych mieszkańców wsi muzealne zbiory wzbogacono o cały zespół dokumentów źródłowych oraz atrybutów obrzędowych. Cenny jest również zbiór instrumentów ludowych, często wykonanych własnoręcznie przez wiejskich muzykantów.
Integralną częścią Muzeum jest archiwum do dziejów kultury ludowej, w którym zgromadzone są wywiady, fotografie i nagrania terenowe. Muzeum zajmuje się również dokumentowaniem i gromadzeniem naukowego dorobku swojego patrona Franciszka Kotuli, jednego z najwybitniejszych badaczy i folklorystów Rzeszowszczyzny.
Historia Muzeum
Potrzebę utworzenia Muzeum Etnograficznego dostrzeżono już w 1910 r., kiedy podczas obchodów rocznicy Grunwaldu zorganizowano pierwszą wystawę etnograficzną, która stała się najbardziej znamiennym rysem obchodów w tym mieście. Zaczątkiem zbiorów etnograficznych były przedmioty zgromadzone na tej wystawie (makiety budownictwa i wyposażenie wnętrz mieszkalnych, stroje i hafty, narzędzia rolnicze i wyroby kowalskie). W 1935 r. zostały przekazane nowo powstającemu Muzeum Regionalnemu Ziemi Rzeszowskiej. Także pierwsze fundusze przeznaczono na gromadzenie zabytków etnograficznych. Pracę przy tworzeniu muzeum powierzono Franciszkowi Kotuli, znanemu z zainteresowań kolekcjonerskich, którą obok pracy nauczycielskiej, wykonywał społecznie. W pierwszym okresie zgromadzono wspomniane już zabytki etnograficzne, a także archeologiczne, historyczne oraz archiwalia.
Przypuszcza się, że do 1939 roku zgromadzono ok. 700 eksponatów etnograficznych. Franciszek Kotula, wspólnie z Towarzystwem Regionalnym Ziemi Rzeszowskiej, zgromadzone zbiory przechowywał w szkole im. Adama Mickiewicza w Rzeszowie (przy ul. Bernardyńskiej 4) i jako nauczyciel historii wykorzystywał je w pracy dydaktycznej. W 1940r. zbiory zostały przeniesione do kamienicy przy Rynku, która była później pierwszą siedzibą muzeum rzeszowskiego. Utworzenie Muzeum Okręgowego w Rzeszowie w 1950r. i upaństwowienie zbiorów w 1952 roku pozwoliło w pełni realizować cele i zadania stawiane placówkom muzealnym. W początkowym okresie funkcjonowania profil zbiorów muzeum kształtował się pod wyraźnym wpływem osobowość długoletniego dyrektora F. Kotuli, a jego indywidualne zainteresowania znalazły odzwierciedlenie w działalności naukowo-badawczej i wystawienniczej muzeum oraz w licznych publikacjach i przedsięwzięciach kulturalno-oświatowych. Powstało wówczas archiwum zawierające różnorodne materiały etnograficzne dotyczące przeszłości regionu, a więc teksty wywiadów z najstarszymi mieszkańcami wsi, fotografie, rysunki i nagrania magnetofonowe.
W połowie lat 50-tych Muzeum Okręgowe przeniosło się do nowej siedziby – popijarskiego budynku przy ul. 3 Maja. Dział Etnograficzny otrzymał trzy sale ekspozycyjne, łącznie ok. 80m2 powierzchni. Stało się wówczas możliwe prowadzenie planowej działalności wystawienniczej. W 1964 r. udostępniono pierwszą stałą wystawę ludowego stroju Lasowiaków i Rzeszowiaków. W 1966 r. w refektarzu otwarto dużą wystawę dawnej rzeźby ludowej. Cieszyła się ona sporym zainteresowaniem zwiedzających, ale ówczesne władze polityczne zaleciły jej likwidację, ze względu na wystawione tam rzeźby ludowe, które uznano za element „propagandy religijnej".
Przez kolejne lata systematycznie wzbogacano kolekcję etnograficzną. Sprzyjały temu również organizowane konkursy sztuki ludowej, w których wzięło udział kilkuset twórców z terenu województwa rzeszowskiego. Najlepsze z prac nadesłanych na konkursy – rzeźby, obrazy, ceramika, przykłady plastyki obrzędowej- kupowano do muzeum. W latach 60-tych i 70-tych zgromadzono blisko 3500 przykładów współczesnej sztuki ludowej.
Wieloletnie starania F. Kotuli, a następnie kolejnego dyrektora muzeum Tadeusza Aksamita, o przeznaczenie dla zbiorów etnograficznych odpowiedniego budynku zostały uwieńczone sukcesem dopiero w 1989 r.. Od 1989 r. funkcjonuje Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli jako oddział Muzeum Okręgowego. Mieści się w kamienicy nr 6 przy rzeszowskim Rynku.
Galeria:
Fotografie: Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie
Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych:
Adres: |
Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli - Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie ul. Rynek 6 |
Telefon kontaktowy: |
178620217 |
Adres e-mail: |
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. |
Adres www: | |
Parking dla autobusów: |
Parking przy Hali Podpromie w Rzeszowie (35-051 Rzeszów, ul. Podpromie ) |
Szczegółowy cennik dla grup zorganizowanych: |
Bilet ulgowy: 6 zł |
Cennik przewodników: | Oprowadzanie: 25 zł |
Minimalny czas zwiedzania: | 45 minut |
Maksymalny czas zwiedzania: |
90 minut |
Godziny i dni otwarcia: |
poniedziałek nieczynne |
Ważne informacje dla wycieczek szkolnych: |
Zajęcia edukacyjne prosimy zamawiać w Muzeum pod nr tel. (17) 862 02 17, od poniedziałku do piątku w godz. 7:30 – 15:30, z przynajmniej tygodniowym wyprzedzeniem. |
Stałe ekspozycje: |
„Na co dzień i od święta" Na wystawie „Na co dzień i od święta" prezentowane są ubiory codzienne jak i stroje świąteczne, noszone na wsi pod koniec XIX i na początku XX w. przez Rzeszowiaków, Lasowiaków i Pogórzan. |