Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu

Muzeum powstało w maju 1985 roku, jako oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie. Lokalizacja jedynej tego typu placówki muzealnej w Polsce ma związek ze specyfiką regionu, którego centralnym punktem jest Nowy Tomyśl, wynikającą z bogatych tradycji w zakresie uprawy wikliny i chmielu oraz produkcji wyrobów wiklinowych. Decydujący wpływ na powstanie i rozwój tychże tradycji miały naturalne warunki terenowe oraz procesy historyczne związane z napływem ludności w ramach osadnictwa olęderskiego.

Podmokły, miejscami bagnisty charakter terenu sprawia, że wierzba w stanie dzikim rosła tutaj od zawsze. Osiedlający się w tym rejonie w 1 połowie XVIII wieku Olędrzy zaczęli uprawiać wierzbę, wykorzystując posiadaną w tym zakresie wiedzę i doświadczenie. Tak bogate zaplecze surowcowe stanowiło też znakomitą bazę dla rozwoju rzemiosła plecionkarskiego, które obok uprawy wikliny, funkcjonuje na tych terenach do dnia dzisiejszego. Podobnie, początki chmielarstwa w okolicach Nowego Tomyśla wiążą się z przybywającymi na te tereny kolonistami pochodzenia niemieckiego i czeskiego. W powstających polsko-czeskich i niemiecko-czeskich gminach olęderskich, położonych na południowy zachód od Nowego Tomyśla, wydawano przywileje zezwalające osadnikom na domowy wyrób piwa. Powstawały w związku z tym małe, przydomowe plantacje chmielu, uprawianego na własny użytek. W 1 połowie XIX wieku rozpoczęto racjonalną uprawę chmielu i uregulowany handel nim. Od 1849 roku organizowane były tutaj targi chmielarskie, na których ustalano aktualne ceny chmielu.

Bazę lokalową Muzeum stanowią dwa obiekty, które prezentują dawny charakter zachowanego w tym regionie budownictwa olęderskiego. Główna siedziba mieści się w budynku mieszkalnym osadnika olęderskiego, pochodzącym z końca XVIII wieku. Drugim obiektem jest stodoła z charakterystycznym tzw. tremplem – nadbudowanym poddaszem, wykorzystywanym do suszenia chmielu lub jako magazyn wikliny. Uzupełnieniem bazy lokalowej jest okazała wiata, wykorzystywana na potrzeby ekspozycji oraz organizację imprez plenerowych i edukacyjnych. 

W Muzeum obejrzeć można wystawy odnoszące się do tematyki uprawy wikliny i chmielu, przetwórstwa tych surowców oraz rzemiosła plecionkarskiego. Prezentowane są, związane z tą tematyką narzędzia i maszyny oraz ogromne bogactwo wyrobów plecionkarskich, zarówno o charakterze użytkowym, jak i artystycznym. W otoczeniu budynków rozmieszczone są niepowtarzalne, artystyczne formy przestrzenne z wikliny, poza tym stanowiska ekspozycyjne dotyczące zagadnień zastosowania wierzby w innych poza plecionkarstwem dziedzinach życia człowieka (ekologia, ochrona środowiska), maszyny i narzędzia do zbioru i przetwórstwa wikliny oraz ekspozycje botaniczne – odmian wierzby (salicarium) i chmielu (chmielnik).

Galeria zdjęć:

Autor: Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu

Lekcje Muzealne:

Tematy lekcji:

„Od patyka do koszyka” – przedstawienie procesu wytwarzania  wyrobów wiklinowych, począwszy od przygotowania surowca, poprzez wyplatanie, po gotowy wyrób. Uczestnicy biorą udział w procesie wyplatania – wspólne wyplatanie koszyka pod opieką instruktora. Grupy wiekowe: starsze grupy przedszkolne, szkoły podstawowe i ponadpodstawowe.

„Historia wikliną przeplatana” – tematyka uprawy i przetwórstwa wikliny oraz plecionkarstwo w ujęciu historycznym. Grupy wiekowe: szkoły podstawowe i ponadpodstawowe.

„Jak to z chmielem bywało” – historia uprawy i przetwórstwa chmielu w Polsce i na świecie. Grupy wiekowe: szkoły podstawowe i ponadpodstawowe.

„Olędrzy nowotomyscy, pochodzenie, historia kolonizacji” – historia osadnictwa regionu nowotomyskiego, kolonizacji olęderskiej na tych terenach w 1 połowie XVIII wieku, związana z tym specyfika architektoniczna i cechy ludności osiedleńczej. Grupy wiekowe: szkoły podstawowe (klasy 6-8), szkoły ponadpodstawowe.

Informacje organizacyjne dla wycieczek szkolnych:

 * ceny i godziny otwarcia aktualne na dzień aktualizacji artykułu. Mogą się różnić od rzeczywistych. Przed przyjazdem do lokalizacji zalecamy sprawdzenie tych danych na stronach internetowych obiektu.

Zobacz na mapie jak dojechać do Muzeum Wikliniarstwa i Chmielarstwa w Nowym Tomyślu: